Bij zowel televisies als bij beamers ben je misschien de woorden “ISF Calibratie” wel eens tegengekomen. Ook zie je vaak “ISF-Certified” staan op duurdere beamers en televisies. Wat betekent dit nou?

ISF staat voor de Imaging Science Foundation (website). Origineel opgestart door Joel Silver in 1994. De ISF kwam voort uit een behoefte om fabrikanten van verschillende display-technieken zich te laten houden aan de bestaande standaarden. En eigenlijk is dat ook het basisprincipe van de ISF: eisen van fabrikanten dat zij zich aan de bestaande regels houden.

Maar welke regels gaat het dan om?

Over de jaren heen zijn er veel verschillende ‘standaarden’ opgesteld. Belangrijke voorbeelden hierin zijn de kleurstandaarden: welk elektrisch signaal moet voor welke kleur op jouw TV of beamer zorgen? Je wilt immers niet dat het blauw van een Sony TV er opeens geel uit ziet op een Samsung.

Om dit te voorkomen werden er internationaal standaarden opgesteld. Hieronder vallen voorbeelden als NTSC, sRGB, REC.709, REC.2020 en DCI-P3. Hieronder zie je een leuk voorbeeld van hoe zo’n standaard werkt:

Hier worden twee standaarden op het CIE diagram gelegd. Het gehele diagram laat élke kleur zien die het menselijk oog kan zien, terwijl de driehoekjes het bereik van de twee standaarden laat zien.

In de tijd van de CRT televisies en vroege LCD televisies werd er vreselijk slecht omgegaan door fabrikanten met dit soort standaarden. Dit deden zij omdat het bijvoorbeeld héél lastig was om een heel heldere rood te laten zien. Om geld te besparen, kozen ze er dan voor om minder rood in de kleuren-filters te zetten zodat ze minder heldere lampen konden gebruiken.

Wat een ISF-calibratie doet

Een echte ISF-calibratie (uitgevoerd door een ISF Level II certified kalibrateur met gereedschappen van tussen de €5.000-€15.000) betekent het display zo instellen dat hij aan de standaarden gaat voldoen. Dit doet een calibrateur zowel met het oog, als met kleurmeters die kijken of bij een bepaald ingangssignaal de beamer/TV wel de juiste kleur weergeeft.

Het ligt niet altijd aan de TV/Beamer-fabrikant dat ze ‘uit de doos’ niet perfect beeld geven. O.a. is er altijd sprake van een afwijking in componenten: in dezelfde beamer kunnen twee lampen behoorlijk van elkaar verschillen qua kleurtemperatuur. Een ander probleem is de omgeving: als jij gele stoelen hebt die het licht van de beamer terugkaatsen, zal jouw beeld al snel te geel worden.

Een échte ISF-calibratie vindt dus op locatie plaats, en neemt álle mogelijk karakteristieken van de omgeving mee. Denk aan het projectiescherm zelf, de gele stoelen en het omgevingslicht. Maar óók al je bronnen, waaronder je PS4 en Blu-Ray speler! Dit kan je beeld énorm verbeteren.

Om een idee te krijgen van het effect van een calibratie: de ISF-site (http://www.http://imagingscience.com/) heeft bovenaan een plaatje staan die een goede weergave geeft.

Wat moet dat precies kosten?

Houd er rekening mee dat een calibrateur tussen de 1,5 uur en 2,5 uur bezig is met een calibratie. Daarnaast moet hij zijn dure gereedschap uiteraard af kunnen betalen, en moet hij waarschijnlijk nog een stukje rijden om bij u te komen. Denk hierom aan zo’n €300,-. Een calibratie kan ook in de dark-room van de calibrateur zelf en dit zal een stuk goedkoper zijn, dit raad ik zelf echter niet aan: als een calibratie niet in de ruimte gebeurd waar de beamer moet afspelen, heb je er relatief weinig aan.

Doordat beamerlampen (en LED’s en Lasers overigens)  van kleurtemperatuur veranderen over hun leven heen, is het noodzakelijk om meerdere keren de beamer te laten calibreren. Het grootste gedeelte van zijn kleurtemperatuur-verschuiving vind plaats in de eerste +/- 150 branduren. Ik raad meestal dan ook aan om de beamer vanaf zo’n 150 uur te laten calibreren, en dan nog een keer op zo’n 1.500 branduren. Het kan vaker per lamp, maar het nut zal hiervan enigszins afnemen.

Zelf ben ik een ISF Level II certified kalibrateur bij TheNextShop (http://www.beamerwebwinkel.com), dus bel of mail ons als je interesse hebt!

3D op beamers is gelukkig nog heel levend. Waar 3D op TV’s enorm tegenvalt doordat je voor 3D simpelweg een bepaalde grootte nodig hebt, is dit op beamers natuurlijk geen probleem: grootte genoeg!
De meeste beamers tegenwoordig hebben geen enkel probleem meer om 3D te laten zien. Praktisch alle DLP-beamers ondersteunen dit en alle nieuwe Epson beamers, alle nieuwe Sony Home-Cinema beamers en alle nieuwe JVC beamers ondersteunen ook 3D.

Maar welke 3D-brillen moet ik nou hebben?

Eerst een stukje theorie: 3D brillen voor thuisbeamers heten “Active Shutter”. Dit betekent dat er in elk brilglas een LCD-schermpje zit dat doorzichtig of ondoorzichtig kan zijn. Op deze manier kan dus op “moment A” alleen je linkeroog het beeld zien en op “moment B” alleen je rechteroog – doordat je linker- en rechteroog verschillende beelden zien, krijg je het gevoel van diepte.

Waar 3D-brillen primair in verschillen zijn 2 zaken: snelheid van de shutter (frequency) en manier van communicatie met de beamer (“wanneer moet welk oog dicht”). Vroeger hadden we nog problemen dat de oude generatie brillen niet op de nieuwste beamers werkten (verschil in “frequency”). Inmiddels gaat dat gelukkig niet meer op, omdat nieuwere brillen ook altijd op oudere beamers werken. Waar we dus nog wel mee zitten: manier van communicatie.

En daar zijn er wel een aantal van. Ze hebben ook lang niet allemaal mooie namen, dus ik ga door een aantal even snel heen. Daarna zet ik per merk en populaire beamer neer welke bril je nodig hebt.

DLP-Link

Dit is waarschijnlijk de meest voorkomende. Elke DLP-beamer die 3D aan kan, kan dit minimaal met DLP-Link. Deze manier van communicatie gaat per zichtbaar licht, en is daarom heel betrouwbaar (’t werkt als je naar de projectie kijkt).

Sony Infrarood

Sony heeft op een heleboel beamers infrarood transmitters ingebouwd die naar het beeld waren gericht. Een heel betrouwbare manier van communiceren, aangezien het werkt als je naar het beeld kijkt.

VESA Radiografisch (RF)

VESA is een standaarden organisatie die heeft getracht om alle manieren om de communicatie voor 3D te standaardiseren. Zoals te zien hierboven is dat niet helemaal gelukt, maar “VESA RF” wordt hier en daar toegepast. Dit zit onder andere in de nieuwste Sony beamers, en met de “3D Sync” output zit dit ook op enkele Optoma’s en JVC’s.

Epson Bluetooth/RF

Epson gebruikt hun eigen standaard, die met zowel bluetooth als RF werkt.

Per merk welke bril nodig is:

• Acer beamers gebruiken DLP-Link. Zolang je een bril hebt die aangeeft “DLP-Link” en werkt op “144Hz (Triple Flash)” zal de bril werken. Een goed voorbeeld is de IVISIONS 3D480 bril.
• BenQ beamers gebruiken DLP-Link. Zolang je een bril hebt die aangeeft “DLP-Link” en werkt op “144Hz (Triple Flash)” zal de bril werken. Een goed voorbeeld is de IVISIONS 3D480 bril. BenQ heeft ook een eigen bril.
• Epson maakt gebruik van hun eigen Bluetooth/RF techniek. De ELPGS03 van Epson werkt op elke 3D-beamer van Epson. Een goedkoper alternatief is de IVISIONS 3D530RF.
• Optoma beamers gebruiken DLP-Link. Zolang je een bril hebt die aangeeft “DLP-Link” en werkt op “144Hz (Triple Flash)” zal de bril werken. Een goed voorbeeld is de IVISIONS 3D480 bril.
• Sony beamers verschillen. De wat oudere generatie (o.a. Sony VPL-HW30ES, HW40ES, HW55ES) maken gebruik van Sony IR, en daarvoor is de IVISIONS 3D490 een goeie optie. De nieuwere generatie (o.a. Sony VPL-HW65ES, HW45ES) maakt gebruikt van VESA RF, en daarvoor is de IVISIONS 3D520RF een goede optie.

Epson heeft hun nieuwste woonkamer serie projectoren onthuld: de EH-TW6700 en de EH-TW6800. Ze hebben er zelf nog geen nieuwsbericht over geschreven, maar deze komt snel.

Wat ik qua foto’s al heb gezien, is het praktisch dezelfde behuizing als de Epson EH-TW6600, maar dan in het wit. Het zou kunnen dat er ook nog een W-versie (wireless) uitkomt, maar daar heb ik helaas nog geen definitieve informatie over.

Waarom ben ik hier enthousiast over?

Je zou zeggen dat ik – aangezien ik hele dagen doorbreng in een showroom met €5000+ beamers – alleen nog maar echt enthousiast kan worden van 4K E-Shift of de allerhoogste contrastwaardes (zoals de nieuwste Epson serie, de EH-TW7300, EH-TW9300 en de EH-TW9300W), maar zelf vindt ik de klasses daaronder óók enorm belangrijk! Je kunt als beamer-enthousiasteling natuurlijk prima alleen denken aan het duurste spul, maar mij gaat het er toch om dat de mensen zonder ‘bat-cave’ ook een mooie projectie in hun woonkamer kunnen maken.

Zelf was ik al enorm fan van de voorganger van de EH-TW6700 en de EH-TW6800 (de EH-TW6600). Dit was een model met een enorm goeie lens voor de prijs, mét lensshift (niet heel veel, helaas), bijbehorende scherpte én een hele hoop lichtopbrengst. Was hij qua kleur perfect afgesteld? Had hij perfect contrast? Nee, op beiden helaas niet. Máár, in een normale woonkamer doet hij het perfect door de enorme lichtopbrengst. En dát is één van de belangrijkste segmenten, en waar beamers nog een inhaalslag t.o.v. TV’s hebben!

Wat is het verschil tussen deze twee beamers?

De EH-TW6700 is de echte opvolger van de EH-TW6600 en biedt met 3.000 ANSI Lumen tot wel 20% meer licht dan zijn voorganger! De nieuwe 3LCD chips die worden gebruikt, zouden ook tot een beter resultaat moeten leiden. Misschien wel het leukste: hij is nu ook eindelijk in het wit.
Waarschijnlijk zal deze verschijnen voor +/- €1.300,- incl. BTW

De EH-TW6800 is de versie voor de wat donkerdere ruimtes. Met betere 3LCD chips die zijn afgesteld op kleur-kwaliteit i.p.v. lichtopbrengst. Desondanks geeft Epson ‘m 2.700 ANSI Lumen mee, en een contrastwaarde van 120.000:1 .
Waarschijnlijk zal deze verschijnen voor +/- €1.900,- incl. BTW